Prof. Dr. Belgin Demet Özbabalık Adapınar
Türkiye Alzheimer Derneği Eskişehir Şube Başkanı Belgin Demet Özbabalık Adapınar, Alzheimer Hastalığı ile ilgili olarak son aylarda yaşanan gelişmeleri bizim için derledi.
Diyabet Mellitus ve hafif kognitif bozukluk: Orta yaş için daha yüksek bir risk midir?
Almanya Essen Üniversitesi’ndeki bir grup araştırmacı, Diyabet mellitus tip 2 tanılı kişilerde iki kat daha fazla hafif kognitif bozukluk görüldüğünü içeren geniş bir popülasyon çalışmasını The Journal of Alzheimer Disease’de yayımladı. İlginç olarak, yaşları 66-80
arası yaşlılar ile 50-65 arası orta yaş popülasyonunun karşılaştırıldığı çalışmada, orta yaş popülasyonunda DM tip 2 ve hafif kognitif bozukluk arasındaki ilişkinin daha
güçlü olduğu gösterildi. 02/09/2014
Negatif düşünceler Alzheimer Hastalığı riskini artırabilir Londra Kings Koleji, Nöroloji, Nörobilim ve Psikiyatri
Enstitüsü tekrarlayan negatif düşünme sisteminin Alzheimer Hastalığı için bir risk taşıdığını; bu kişilerin depresyon, anksiyete, uyku bozukluğu, post-stres
tablolarıyla yaşamları boyunca mücadele etmek zorunda kaldıklarını ve APOE e4 varlığıyla bu tablolar arasında direkt bir bağlantının olduğunu gösteren bir çalışma yayımladı. Çalışmacılardan, Profesör Robert Howard, “tekrarlayan negatif düşüncenin tedavisi veya azaltılması Alzheimer Hastalığı riskini de düşürür” derken, Dr. Natalie
Marchant, “bu düşüncemiz eğer doğruysa, psikolojik yaklaşımlarla gelecekte hastalığın iyileşmesi daha mümkün olacaktır” diye konuştu. 14/11/2014
Yürümek ve koşmak Alzheimer Hastalığı riskini azaltabilir Yaklaşık beş milyon ABD vatandaşının Alzheimer Hastalığı’na yakalandığını biliyoruz. İlaç şirketleri bu
hastalıkla ilgili kesin bir çözüm bulmaya çalışırken, koşucu ve yürüyüşçüler üzerine yapılan sağlık çalışmalarından alınan ilk verilere göre, yaşamın erken döneminde başlayan egzersizler, Alzheimer Hastalığı’na ait mortaliteyi düşürebilmektedir. Journal of Alzheimer’s Disease adlı dergide yayımlanan bu makaleye göre, 154 bin koşucu
ve yürüyüşçü 11.6 yıl boyunca takip edildi ve içlerinde sadece 175 tanesinin ölüm nedeni Alzheimer Hastalığı’ydı. 15/12/2014
Yeni bir non-invaziv bir yöntem, erken dönem Alzheimer hastalığı tespit etmede kullanılacak Yaşayan bir hayvanda kullanılarak, geliştirilen ve erken dönem Alzheimer Hastalığı’nı tespit eden non-invaziv bir MRI geliştirildi. Araştırma ekibi, hastalığın esas toksik etkisinden sorumlu amiloid beta’ya bir antikor yardımıyl bağlanan manyetik bir MRI probu geliştirdi. Toksinler, manyetik nanoyapılarla bağlanarak MRI’da karanlık bir görünüm oluşturmakta ve bu da amiloyid yaygınlığı
hakkında bilgi vermektedir. Weinberg Koleji’nden Dr. Klein, Nature Nanotechnology dergisinde yayımladıkları makalede erken tanı ve ilaç geliştirme çalışmalarında yardımcı olacak şekilde geliştirilen bu modelin hastalığın ekonomik ve duygusal yükü üzerine önemli bir katkısı olacağını savundu. Amiloid beta oligomerlerini saptayan
bu alet, nöronlara zararlı ve toksik olan bu oligomerleri önceden saptama özelliğine sahip olacak. 22/12/2014,
Northwestern Üniversitesi Prostat kanseri ilaçları, Alzheimer hastası kadınlarda
bellek kaybını yavaşlatıyor Wisconsin Madison Üniversitesi’nde çalışan bir
grup araştırmacı, Alzheimer Hastalığı’na yakalanan kadınlara verilen ve ilerlemiş prostat kanserini tedavide kullanılan ilaçların hastalığın ilerlemesini durdurduğunu
göstermişlerdir. Araştırmacılardan Dr. Craig Atwood, uzun yıllar sonra ilk kez bir ilacın bellek kaybındaki bozulmayı bir yılın üzerinde durdurduğunu gösterdiklerini
ifade etti. Journal of Alzheimer’s Disease dergisinde yayımlanan yazıda erkeklerde prostat kanserinde kadınlarda da ileri dönem endometrium kanserinde kullanılan euprolide acetate (Lupron Depot), donepezille beraber verildiğinde bellek kaybını yavaşlatırken, duygu durumları üzerinde olumlu etki yapmaktadır, deniyor. 19/01/2015
Beynin sırları, uluslararası bir görüntüleme çabasıyla çözüldü
Beynin içindeki yapıların boyutunu etkileyen önemli genetik faktörler uluslararası araştırmacı bir ekip tarafından keşfedildi. Bu yeni yöntemle bilim adamları şizofreni, Alzheimer Hastalığı ve epilepsi gibi nörolojik hastalıkların anlaşılmasına daha yardımcı olunabileceğini ümit ediyor. Nature dergisinde yayımlanan bir yazıya göre, kısaltılmış ismiyle ENIGMA (Enhancing Neuro Imaging Geneticsthrough Meta-Analysis) 193 enstitüden
300 bilim adamının çalışmalarından oluşan bir inceleme gerçekleştirdi.
Bu çalışmada dünyadaki 30 binden fazla bireyin genetik veri ve MRI
taramaları ve tüm veri analizleri bulunmaktaydı. Buna göre beynin
içindeki yapıların boyutunu etkileyen önemli genetik faktörler
vardır. Çalışma belleği, hareket, öğrenme ve motivasyon gibi bazı
temel işlevleri katılan alt-kortikal beyin bölgelerinin büyüklüğündeki
değişmeler en çok nörolojik ve ruh sağlığı bozukluklarıyla seyretmekteydi. Putamenin
ortasında beynin merkezine yakın bir bölgesinde çekirdeğin boyutunu etkilediği bulunan bir bir gen varyantı hareket ve öğrenmeden sorumlu olup özellikle
Parkinson hastalığında önemli bir rol oynamaktaydı. Yine buna benzer farklı beş genetik varyant daha tespit edildi. Bulunan genetik varyantlar en çok, ön beyin ve
derinlerinde bulunan subkortikal alanlarda bulunuyordu. Bunlardan biri olan ve Kinectin adı verilen varyant protein hücre fonksiyonu için önemli bir reseptörü kodlayan
KTN1 geni içinde yer almaktaydı. Bu varyantın en çok frontal korteksle ilgili olduğunu bulan araştırmacılar, şizofreni ve bellek hastalıklarını beraberce etkileyebileceği
görüşünü paylaştı. 22/01/2015, İrlanda Bilim Vakfı
Alzheimer proteini genç beyinlerde birikebilir Alzheimer Hastalığı taşıyan yaşlı insanların beyinleri amiloyid adı verilen bir proteinin hatalı ve karakteristik bir anormal birikimine sahiptir. Şimdi, ilk kez, bilim adamları amiloid protein birikimininin 20 yaş kadar
erken dönemlerde birikmeye başladığını keşfetti. Northwestern Üniversitesi’den Evanston ve ekibinin “Brain”de yayımladıkları makalede “amiloid birikimi çok
erken dönemde, genç erişkinlerde hassas nöronlarda başlar ve bu birikim kalsiyum metabolizmasının etkisiyle diğer nöronlarda da zorlayıcı etkiye neden olur” ifadesini
kullanmıştır. 03/02/2015
Alzheimer tanısı için yeni biyomarkerlar Elche Miguel Hernández Üniversitesi (UMH) Nörobilim dalı ve İspanyol Ulusal Araştırma Konseyi (CSIC) Journal of
Molecular Neurodegeneration dergisinde yayımladıkları bir makaleyle beyin omurilik sıvısında ölçtükleri Amiloid prekürsör protein heteromerlerini yeni bir biyomarker
olarak okuyucuya sundular. 4/2/2015
Yeni Alzheimer tedavisi için umut vaat eden sonuçlar Karolinska Enstitüsünde bilim insanları hastaların sinir hücresinin büyümesini uyaran belirli bir tür implant
geliştirerek yeni bir Alzheimer tedavisi ortaya çıkardı. Alzheimer & Demans dergisinde yayımlanan sonuçlara göre, bir sinir büyüme faktörünün (NGF) erken Alzheimer
hastalarında nöronal bozulmayı önlediği gösterilmiştir. Erken dönem hastalarında kolinerjik yataklar üzerindeki NGF’nin düşüş göstermesi hastalığın durumuyla
koreledir.
Karolinska Üniversitesi Hastanesi Nöroşirürji ve Demans Araştırmaları
kliniğinde yapılan bir çalışmada, hastaların beyinlerine doğrudan
verilen NGF’nin Kolinerjik sinir hücrelerinin parçalanmasını
engellediği gösterilmiştir. Bunun için, bir hassas bir stereotaktik alet
ile kolinerjik hücreler yakınına NGF kapsüller sonrası ölçülen BOS kolin
asetil transferaz düzeyi anlamlı yüksek olarak bulunmuştur. Bunun
yanısıra PET ile ölçülen kolinerjik aktivite düzeyi de anlamlı yükselmiş
olarak bulunmuştur. Dr. Tahir Darreh-Shori, “Sonuçlar umut
vericidir, ama sadece az sayıdaki hasta kesin bir sonucu ifade etmez, geniş bir çalışma gereklidir” diyerek sözlerini tamamlamıştır. 16/02 /2015
TAU-ya bağlı MAPT geni Alzheimer riskini artırır Mikrotübüle bağlı tau proteininin (MAPT) geninin, Alzheimer Hastalığı’nı geliştirdiği bilim insanları tarafından
rapor edilmiştir. MAPT geni, Parkinson hastalığı ve MS de dahil olmak üzere nörodejeneratif hastalıkların bir kısmında sorumlu protein olarak bilinen tau proteinini
kodlar. Bu bulgular muhtemelen gelişmiş klinik tanı ve tedavi için kapıyı açarak, Alzheimer nörodejenerasyonu için de yeni bir bilgi sağlamıştır. Bulgular Molecular
Alzheime