Alzheimer hasta yakınının sesini duyan yok. İstanbul gibi 16 milyon nüfuslu kentte, Alzheimer hastası için bakım evi yok. 8 milyonluk Londra’da bu sayı 30’u geçiyor. Fransa ve Almanya ücretsiz danışmanlık sunuyor
Cengiz Erdil
Yeni Yüzyıl Gazetesi
TÜRKIYE Alzheimer Derneği Başkanı Prof.Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, “Devlet bu hastalık konusunda hemen hemen hiçbir şey yapmıyor. Bırakın İstanbul’u Türkiye’nin hiç bir yerinde, devlete ait bir bakım evi yok. Özel bakım evleri ve belediyelerin sağladığı 5’i geçmeyen gündüz bakım evi var. Devletin hem özel bakım evleri kurması, hem de bu hastalık konusunda eleman yetiştirmesi lazım” diyor. ‘Hükümet gibi kadındı ne hale geldi.’ ‘Dağ gibi adamdı, bak ne oldu.’ Elden ayaktan düşen, bunama hastalığına yakalanan yaşlılar için bizim insanımızın ağzından dökülen sözler böyle. Demans yani bunama, beyin hücrelerinin azalması olarak tanımlanıyor. Doğum ölüm yılları arasında açılan parantezde, bazı insanların beyin hücreleri daha çabuk ölüyor. Alzheimer, bunama hastalıklarının bir türü ama en çok sıkıntı ve dert vereni.
Yeterince tanınmıyor
Türkiye nüfusunun halen yüzde 8’i 65 yaş üzerinde. Alzheimer hastası sayısı da 400 bini aşıyor. Türkiye’de akıl sağlığı yerinde, az bakıma muhtaç diyebileceğimiz yaşlıların kalacağı Huzur evleri var. Hemen hemen her kentte bulunuyor. Ancak özel bakım gerektiren Alzheımer hastaları için devlete ait bir tane bile bakım evi yok. Türkiye Alzheimer Derneği Başkanı Prof.Dr. Işın Baral Kulaksızoğlu, “Devlet bu hastalık konusunda hemen hemen hiçbir şey yapmıyor. Ülke nüfusu yaşlanıyor. Kanser ve diyabet gibi bu hastalık da yaygınlaşıyor. Devletin hem özel bakım evleri kurması, hem de bu hastalık konusunda eleman yetiştirmesi lazım” diyor.
Bir hasta 10 hasta demek
Alzheimer toplumda hastalık yayan, sağlık hizmetlerine ağır faturalara yol açan bir hastalık olarak görülüyor. Çünkü pek çok hasta yakını ağır psikolojik sorunlarla yüz yüze kalıyor. Yaşlı hastanın adeta 6 aylık bir bebek gibi bakıma muhtaç olmasından kaynaklanan sorunların aşılması için profesyonel bir desteğe ihtiyaç duyuluyor. Ancak Türkiye’de bu tür hastaların bakımı için personel de çok yetersiz. Devletin bunama ve Alzheimer hastaları için her türlü ilacı ve evde bakım için maddi destek sağladığını, ağır bakıma muhtaçlar için alt bezi dahi verdiğini belirten Kulaksızoğlu yapılması gerekenleri anlatırken devlete biraz kırgın; “Buraya kadar sorun yok. Ama hastalığın da henüz çaresi yok. Alzheimer, hasta yakınlarını da hasta eden bir dert. Başka toplumsal sorunlara yol açıyor. Hastalığın ilerlemesini durduracak, hastayı toplumdan koparmayacak tek unsur özel bakım yurtları ve gündüz yaşam evleri. Ayrıca bu alanda personele de acil ihtiyaç var. Sağlık Bakanlığı bir an önce plan ve projelerle bu işin üzerine düşmeli. Çünkü nüfusumuz yaşlanıyor. Önlem almakta geç kalmamalıyız. Biz ‘Şefkatli Eller’ projemizle halkı, belediye ve tüm kuruluşları bu hastalık konusunda bilgilendiriyoruz. Maddi ve manevi destek sağlamak için çaba harcıyoruz.”
Dikkat kayıp aranıyor
Alzheimer hastalarının evlerinden çıkıp kaybolmalarına ülkemizde de sık rastlanıyor. Türkiye Alzheimer Hastaları Derneği de İstanbul Emniyet Müdürlüğü ile ortaklaşa kaybolma riski taşıyan Alzheimer hastalarına yönelik ‘gönüllü parmak izi verisi toplama’ uygulaması gerçekleştirdi. Böylece kaybolan Alzheimer hastalarının kolayca bulunması amaçlanıyor. Ayrıca hasta yakınları kayıp başvurusu yaptıkları andan itibaren hastanın aranmasına başlanıyor. Bu süre diğer kayıp başvurularında 24 saat sonra başlıyor.
Bir bebekten farkı yok
HÜSEYIN Beşgül, Alzheimer Derneği gönüllüsü. Annesi bu hastalığa yakalanınca dünyası değişmiş, “Önce unutkanlık başladı. Yaşlılık deyip önemsemedik. Ancak bu unutmalara bizler de dahil olunca anladık ki durum vahim. Anneme Alzheimer teşhisi kondu. Evliyim çocuklarım var. Yanımıza aldık. Bir bebek gibiydi. Annemin ikinci ve üçüncü evresi neredeyse 10 yıl sürdü. Sevgiyle ve özel bakımla uzattık hayat ipini. Beşgül, bir işletmeci ve yatırımcı maddi durumu iyi. Yani parası vardı. Annesine uzun yıllar bakabildi. Şimdi dernek aracılığıyla annesi gibi olan hastalara el uzatıyor. Kampanyalara, kermeslere destek veriyor. “Peki ya parası olmayanlar, devlet ne yapmalı“ diye soruyorum. Beşgül, şöyle yanıtlıyor; “Hastalığın tedavisi yok. İlerlemesinin durdurulmasının tek ilacı da özel bakım. Çok masraflı ve devlet mutlaka kapsamlı bir program hazırlamalı. Çünkü bu hastalık hasta yakınlarını hasta ediyor.”
Alzheimer nedir?
İLK kez 1906 yılında Alman bilim adamı Alois Alzheimer tarafından tanımlanan ve 65 yaş üstü kişilerde beyin dokularında ağır hasara neden olan alzheimer hastalığı için hala etkili bir teşhis ve tedavi yöntemi bulunmuyor. Dünyada yaklaşık 44 milyon Demans ve Alzheimer hastası olduğu tahmin ediliyor. 2050 yılına kadar bu sayının 135 milyona yükselmesi bekleniyor. Alzheimer hastalığının, temel olarak 10 belirtisi olduğu kabul ediliyor. Günlük yaşamı etkileyecek kadar unutkan olma, gündelik işleri yapamama, kelimeleri bulurken zorlanma, tarihleri ve bilinen yolları hatırlayamama, çok basit konularda bile karar vermede güçlük çekme, hesap yapamama, pratik düşünmede zorluk, eşyaların yerlerini karıştırma, ruh halinde değişiklik, karakter özelliklerinin değişmesi, insanları suçlama, sorumluluklardan kaçma Alzheimer belirtileri olarak görülüyor.
Editörün notu: Dünya’da Alzheimer
tedavisi nasıl işliyor?
TÜRKIYE çapında Alzheimer hastaları için yalnızca 5 adet bakımevi bulunurken, Dünya Alzheimer hastalığını önemsiyor. 16 milyonluk mega kent İstanbul’da 2 bakımevi hizmet verirken bu sayı 8 milyonluk Londra’da 30′u aşıyor. Almanya ve Fransa ücretsiz danışmanlık hizmeti verirken, her iki ülkede de Alzheimer tedavisi için özel fon oluşturulmuş durumda.
İngiltere’de vakıflar yürütüyor
Başkent Londra’da devlete ait 22 bakımevi ücretsiz danışmanlık hizmeti veriyor. Ayrıca ‘Alzheimer London’ Vakfı’na ait 8 bakımevi de ihtiyaç sahiplerine kapılarını açıyor. Öte yandan pek çok özel kuruluş Alzheimer tedavisi için araştırmalarda bulunuyor.
Fransa’da devlet destekli
Fransa’da Alzheimer ciddiye alınıyor 2008′de başlatılan özel bir programla hastalık üzerine araştırmalar yapılıyor. Hükümet bu araştırmaları destekliyor. Öte yandan 2 milyon 244 bin kişinin yaşadığı Paris’te danışmanlık hizmetleri ücretsiz, devlet Alzheimer hastalarına özel hemşire ve bakıcı atıyor.
Almanya tedavinin başkenti
Almanya Alzheimer hastalığı için önemli bir geçmişe sahip. Hastalığın ilk kez tanımlandığı ülkede, Dünya çapında ‘merkez’ olarak görülen 25 özel tedavi kliniği mevcut. Sosyal yardımı olan her Alman vatandaşı bu merkezlerden faydalanabiliyor. Ayrıca danışmanlık hizmetleri de ücretsiz.
YENİ YÜZYIL GAZETESİ